Maandag 08 november 22.30 uur op NPO2 besteedt het KRO NCRV tv programma Pointer aandacht aan de energiearmoede waar huurders van een sociale huurwoning in oa Moerwijk mee te kampen hebben.
Over de uitzending Energiearmoede in Moerwijk en de rest van Nederland Nederland kent meer dan een half miljoen huishoudens die kampen met energiearmoede. Deze huishoudens hebben een laag inkomen, relatief hoge energiekosten en wonen meestal in slecht geïsoleerde huizen. Het gros van de ‘energiearmen’ woont in een sociale huurwoning, ruim 75 procent. En daar wringt de schoen.
Want bijna de helft van alle Nederlandse huishoudens (48 procent) woont in een slecht of matig geïsoleerd huis (energielabel D of lager) maar kan daar zelf niets aan veranderen. “Die mensen hebben geen invloed op de kwaliteit van hun woning, maar betalen wel de energierekening”, vertelt TNO-onderzoeker Peter Mulder. “Daar zitten ook huiseigenaren tussen die geen geld hebben om grootschalig te renoveren. Maar op dit moment zitten de meest nijpende problemen met energiearmoede in de huursector.”
Afhankelijkheid Als huurder mag je in de meeste gevallen namelijk niets veranderen aan de staat van je woning en ben je vrijwel volledig afhankelijk van je verhuurder voor verduurzaming. Duurzaamheidssubsidies van de overheid gaan aan hun neus voorbij. Ze kunnen geen dubbel glas plaatsen, zonnepanelen op het dak leggen of spouwmuur isoleren. Maar nu de gasprijzen zo ontzettend stijgen, worden juist de mensen die gevangen zitten in een tochtige huurwoning daarvoor het meest beboet.
Mulder: “We zien dat de relatie tussen energiearmoede en de kwaliteit van de woning heel sterk is. Natuurlijk kunnen mensen hun energierekening ook omlaag brengen door hun gedrag aan te passen, maar we zien dat een slecht geïsoleerde woning wel echt de bron van het probleem is. Want daardoor verbruik je veel energie, maakt de energierekening een groot deel van je budget uit en dan krijg je problemen.”
Meldpunt Energiearmoede Rick Hoefsloot werkt als fractiemedewerker voor SP Den Haag en maakt zich al jaren hard voor inwoners van Den Haag die moeite hebben om de energierekening te betalen. Drie jaar geleden opende hij een Meldpunt Energiearmoede voor mensen die vanwege de slechte kwaliteit van hun huurwoning gebukt gaan onder hoge energierekeningen. Naar het Meldpunt>>
Over de Moerwijk Cooperatie De Moerwijk Coöperatie werkt nauw samen met de SP om de energiearmoede in Moerwijk een halt toe te roepen. Doe mee! Kijk hier hoe >>
Den Haag Zuidwest en Moerwijk in het bijzonder snakt naar aandacht. En een paar miljoen euro in de vorm van een Regio Deal
Mooi interview met Stadsdeel Wethouder Richard de Mos, Stadsdeeldirecteur René Baron en een aantal bewoners van Moerwijk.
Den Haag Zuidwest, vier wijken met zeventigduizend inwoners, heeft dringend aandacht én geld nodig. Anders dreigt een ‘sociologische ramp’, is de noodkreet. Moerwijk houdt intussen de moed erin met een moestuin bij de kerk.
Méér feestjes, dat kan helpen om Moerwijk uit de neerwaartse spiraal te trekken van armoede, schulden, criminaliteit en wat al niet meer. ‘Samen eten haalt eenzame ouderen uit hun isolement en brengt buren bij elkaar die soms een beetje bang voor elkaar zijn’, zegt Ingrid Wiashi, bewoner van de Haagse wijk aan het Zuiderpark. ‘Maar ja’, vult Mayura Thawornpradit aan, ‘ik schaam me dat we ze dan moeten vragen om iets te eten mee te nemen, terwijl ze zelf al niks hebben. Maar wél net een euro te veel om welkom te zijn bij de Voedselbank.’
In buurttuin de Marcustuin, de moestuin achter de Marcuskerk, praat een clubje vrijwilligers met wethouder Richard de Mos over Den Haag Zuidwest: Moerwijk, Vrederust, Morgenstond en Bouwlust. De namen van deze naoorlogse wijken stralen vooruitgangsgeloof en volksverheffing uit. De beroemde architect en stadsplanner Willem Dudok was er royaal met bomen en sloten. Het is nog steeds een groene stadsoase.
De problemen in Zuidwest, met zeventigduizend zielen even groot als Gouda of Almelo, zitten vooral ‘achter de voordeur’ van de portiekwoningen: armoede, schulden, radicalisering, werkloosheid, taalachterstanden, slechte gezondheid, kansarme jongeren die opgroeien in een sociaal zwakke omgeving. De mensen moeten ‘in hun kracht worden gezet’, zoals dat in hulpverlenerstaal heet. Qua intensiteit zijn de problemen hier volgens de gemeente groter dan in Rotterdam Zuid, waar al jaren een ambitieus ‘nationaal programma’ loopt voor wonen, werk en onderwijs.
Katalysator
Het Haagse college van B en W (Groep De Mos, VVD, D66 en GroenLinks) hoopt dan ook vurig op geld van het Rijk voor Zuidwest; 18 miljoen euro is er gevraagd uit het budget voor Regio Deals, bedoeld als katalysator voor economische ontwikkeling. ‘Zuidwest heeft potentie, maar veel bewoners zijn teleurgesteld’, zegt Richard de Mos tijdens een fietstochtje door Moerwijk. ‘Ze hebben al zo vaak beloftes gehoord van de gemeente of de woningcorporatie die niet zijn nagekomen.’
Zo zou Vestia verpauperde sociale huurwoningen opknappen, maar dat gebeurde niet door financiële problemen. De Mos: ‘Alle ogen zijn steeds maar gericht op het Laakkwartier en de Schilderswijk, maar dit gebied verdient ook onze zorg en aandacht.’
Buurttuin de Marcustuin
Tot nu toe gaat het met kleine stapjes. Zo was de nu omheinde moestuin en buurttuin de Marcuskerk, achter de Marcuskerk een jaar of vier geleden nog een verwaarloosd gemeentelijk plantsoen. ‘Zeg maar gerust een gribusbende’, zegt buurtpastor Bettelies Westerbeek. Als ‘kerkpionier’ is ze aanjager van het project Geloven in Moerwijk. ‘Nu is dit een veilige ontmoetingsplaats. De vrijwilligers die in deze wijk het verschil maken, zijn zeer gedreven, maar ze branden snel op. Er wordt te veel van ze verwacht en er is amper geld. Het is dweilen met de kraan open.’
Made in Moerwijk Ook bij de sociale onderneming Made In Moerwijk zijn de middelen schaars. De werknemers hebben een STiP-baan, een gesubsidieerde baan voor Hagenaars die al geruime tijd een bijstandsuitkering ontvangen. Denk aan klusjes in de tuin en kledingreparaties, maar ze maken ook eigen producten.
‘Lachen, zeg!’, roept wethouder De Mos bij een riem, gemaakt van een oude fietsband. Even later herhaalt hij die uitspraak bij geweven tassen van oude plastic zakjes. De makers doen een maand over 10 meter ‘stof’, zegt Donne Bax van Made In Moerwijk. ‘De productiviteit gaat op en neer, ik zie ze nog niet zo snel voor een reguliere baas werken. Maar we hebben ook een opleiding tot assistent-beveiliger, voor jongens die geen verklaring omtrent gedrag kunnen krijgen. Als je die een security-shirt aandoet, worden het andere gasten. Dan gaan ze communiceren en zijn ze niet agressief.’
Een stukje verderop wil het Roemer Visscher College ouders en buurtbewoners helpen. Hier kan je je fiets laten repareren en een viergangenmenu eten voor 11,50 euro. Volwassenen kunnen een opleiding elektrotechniek, computeren of Engels volgen. ‘Laatst schreef een vader zich in voor een cursus lassen, omdat zijn zoon dat bij ons had geleerd’, zegt Frans van Stokhem van de brede buurtschool. Maar ook hier zijn de financiën krap. ‘We breien het rond, maar het is een uitdaging.’
De school heeft de deuren altijd open, zonder poortjes of bewaking. Dat gaat goed, al gebeurt er genoeg in de wijk. ‘Daar is laatst nog een drugsdealer uit zijn huis gezet’, wijst Van Stokhem. ‘En er is een jeugdbende opgepakt. Die jongens hadden hier vast op school gezeten, maar wij hebben er gelukkig niks van gemerkt.’
Sterke schouders ‘Je hebt sterke schouders nodig om de buurt sterker te maken’, zegt wethouder De Mos even later op de fiets. ‘Succesvolle bewoners verlaten nu deze wijk, omdat er amper keus is aan aantrekkelijke koopwoningen.’ Van alle huishoudens in Moerwijk zit 41 procent onder of net boven het sociaal minimum; van alle woningen is 76 procent sociale huur. De Mos stapt af bij nieuwbouwproject Kloosterbuuren. De 118 koopwoningen liggen in vijf blokken rond een voormalig, Romeins ogend klooster. ‘Gaaf hè?’, zeg De Mos. ‘Dit is een begin. We willen in Zuidwest ook de hoogte in. Dan kan je honderd oude sociale huurwoningen slopen en tweehonderd huizen herbouwen, waarvan de helft sociaal en de andere helft koop. We hebben geen dure huizen nodig, denk aan twee ton.’
Sociologische ramp Volgens Rene Baron, stadsdeeldirecteur van Escamp waar Moerwijk, Vrederust, Morgenstond en Bouwlust deel van uitmaken, zijn er vier V’s’ nodig: variatie, vitaliteit, verbinding en veerkracht. ‘Als we niet uitkijken, voltrekt zich onder onze ogen een sociologische ramp: het uiteenvallen van onze samenleving’, schreef hij begin dit jaar in een noodkreet op persoonlijke titel. ‘De buurtwerkers doen hun stinkende best om de boel bij elkaar te houden, maar dat is niet genoeg om van een deltaplan voor samenlevingsopbouw te spreken. Maar dat moet er wel komen, willen we een aangenaam antwoord kunnen geven op de vraag: hoe ziet onze stad er over twintig jaar uit?’
De pijnlijke ondertoon: twintig jaar geleden stelde de Haagse gemeenteraad al een ‘Herstructureringsplan voor de 21ste eeuw’ vast, met als ondertitel ‘naar een ongedeelde stad’. Maar het verschil tussen kwetsbare wijken en de rest van de stad op het gebied van opleiding, gezondheid, inkomen en veiligheid is nu groter dan twintig jaar geleden, aldus Baron.
Schimmel
En toch geeft de stadsdeeldirecteur het niet op. ‘Ik ben zo ongelofelijk trots op jullie, de pioniers’, zegt hij in de moestuin van de Marcuskerk tegen Ingrid Wiashi, Mayura Thawornpradit en buurtpastor Bettelies Westerbeek. En ook tegen Denise Rifaela, die namens de huurders bij de gemeenteraad ging inspreken om te klagen over schimmel en achterstallig onderhoud in vochtige huurwoningen. ‘Ik weet nog hoe ik de eerste keer stond te sputteren voor die microfoon’, zegt Rifaela. ‘Maar ik heb snel geleerd, want het gaat om de gezondheid van de mensen hier.’
‘Ja, jou ken ik!’, zegt wethouder De Mos, ‘dat deed je ongelofelijk goed! Je hebt hoogopgeleide wijken waar ze meteen in de pen klimmen als ze iets niet zint. En je hebt wijken die nog te weinig voor zichzelf opkomen.
Kaart van Den Haag Zuidwest met rechts Moerwijk
REGIO DEALS: 1,3 MILJARD EURO GEVRAAGD, 200 MILJOEN BESCHIKBAAR
Voor Den Haag Zuidwest heeft het stadsbestuur 18 miljoen euro gevraagd uit het budget voor Regio Deals. Den Haag zal zelf ook 18 miljoen bijdragen. Regio Deals zijn bestemd voor een maatschappelijk vraagstuk met een sociale, ecologische of economische uitdaging. In totaal zijn er in september 88 voorstellen ingediend van 1,3 miljard euro. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft dit jaar slechts 200 miljoen beschikbaar.
Naar een ongedeelde stad Geen stad is zo gesegregeerd als Den Haag. Hierdoor kennen wijken als Escamp grote problemen. Haagse wijken verschillen sterker in huishoudinkomen, aantallen werklozen en etnische samenstelling dan andere steden. In Zuidwest stapelen zich steeds meer sociale problemen op. René Baron, stadsdeeldirecteur van Escamp, maakt zich hier zorgen over. “Als we niet ingrijpen valt onze samenleving uiteen. De eerste tekenen zijn al zichtbaar”.In het artikel ‘Naar een ongedeelde stad‘ schetst René Baron de omvang van het probleem uiteen en geeft ideeën voor ruimtelijke oplossingen voor een ongedeelde stad.
Moerwijkers willen eigen coöperatie
Wie weten nou het beste wat er in hun wijk nodig is? Precies! Daarom onderzoeken diverse Moerwijkers al dan niet betrokken bij Sociale Coöperatie Soco Soco, Geloven in Moerwijk, Team Heeswijk, Bij Betje, Made in Moerwijk onder leiding van Wunderpeople en Transformers en in samenwerking met het Stadsdeel Escamp en de Gemeente Den Haag samen hoe ze in Moerwijk een eigen Sociale Onderneming op kunnen zetten.
Je kunt ze volgen via www.moerwijkcooperatie.nl
Neo de Bono's Blog 